سرطان مری: بیماری خاموش گوارشی | علائم، عوامل خطر، شیوع، پیشگیری و تشخیص زودهنگام 🩺
سرطان مری چیست و چرا اهمیت دارد؟
سرطان مری یکی از سرطان‌های جدی دستگاه گوارش فوقانی است که در آن سلول‌های بدخیم در دیواره مری رشد می‌کنند. این بیماری به‌دلیل فقدان علائم واضح در مراحل اولیه، اغلب دیر تشخیص داده می‌شود و وقتی پیشرفته است، درمان دشوارتر می‌شود.
تشخیص به‌موقع با شناسایی علائم، عوامل خطر و انجام اندوسکوپی دقیق، می‌تواند جان بیماران را نجات دهد.
🔍 علائم شایع سرطان مری چیست؟
علائم اولیه سرطان مری ممکن است نامشخص و مبهم باشند، اما مهم‌ترین نشانه‌ها عبارتند از:
سختی بلع (ابتدا غذاهای سفت و سپس مایعات)
کاهش وزن بدون علت مشخص
درد یا ناراحتی هنگام بلع
سوزش قفسه سینه یا گلو
سرفه مزمن یا خشونت صدا
احساس گیر کردن غذا در سینه یا گلو
استفراغ یا خون در مدفوع (در مراحل پیشرفته)
⚠️ افراد بالای ۴۵ سال، به‌ویژه با سابقه ریفلاکس مزمن، باید در مواجهه با این علائم سریعاً بررسی شوند.
چه کسانی در معرض خطر سرطان مری هستند؟ (عوامل خطر)
ترکیبی از عوامل محیطی، سبک زندگی و بیماری‌های زمینه‌ای موجب افزایش ریسک می‌شوند:
ریفلاکس معده مزمن (GERD)
مری بارت (تغییرات پیش‌سرطانی سلول‌های مری)
مصرف طولانی‌مدت سیگار و الکل
نوشیدن مایعات بسیار داغ (رایج در برخی مناطق ایران)
چاقی به‌خصوص چاقی شکمی
رژیم غذایی کم‌فیبر، پرنمک و فاقد میوه و سبزیجات
سن بالای ۵۰ سال
سابقه خانوادگی سرطان مری یا مری بارت
جنسیت مرد (در آدنوکارسینوم شایع‌تر)
ریفلاکس مزمن و ارتباط آن با سرطان مری
ریفلاکس معده درمان‌نشده باعث آسیب طولانی‌مدت به مری می‌شود و در برخی بیماران به «مری بارت» منجر می‌شود، که می‌تواند پیش‌زمینه سرطان آدنوکارسینوم مری باشد.
شیوع سرطان مری در ایران چگونه است؟
ایران در کمربند شیوع بالای سرطان مری قرار دارد:
استان‌های با شیوع بالا: گلستان، خراسان شمالی و رضوی، سمنان
شیوع متوسط: شمال غربی (اردبیل، زنجان، آذربایجان شرقی)
شیوع پایین: استان‌های جنوبی و مرکزی (تهران، فارس، یزد)
علت این تفاوت‌ها عوامل ژنتیکی، تغذیه‌ای و محیطی است.
آیا سرطان مری ارثی است؟
اکثر موارد سرطان مری به عوامل محیطی و سبک زندگی مربوط‌اند، اما در خانواده‌هایی با سابقه سرطان مری یا مری بارت، احتمال زمینه ژنتیکی و نیاز به غربالگری دقیق‌تر وجود دارد.
چگونه سرطان مری را زود تشخیص دهیم؟
تشخیص زودهنگام به آگاهی از علائم و مراجعه به‌موقع بستگی دارد. ابزارهای اصلی تشخیص:
اندوسکوپی فوقانی با تصویربرداری دقیق
نمونه‌برداری (بیوپسی) مخاط مری
تصویربرداری پیشرفته مانند CT scan یا آندوسونوگرافی در موارد خاص
انجام اندوسکوپی توصیه می‌شود برای:
افراد با سختی بلع
کسانی که ریفلاکس طولانی دارند
افراد با سابقه مری بارت
افراد بالای ۴۵ سال با عوامل خطر
روش‌های درمان سرطان مری
درمان بر اساس مرحله بیماری متفاوت است و شامل:
جراحی (ازوفاژکتومی)
شیمی‌درمانی
پرتودرمانی
درمان‌های اندوسکوپیک در مراحل اولیه
ترکیبی از روش‌ها (قبل یا بعد از جراحی)
تشخیص زودهنگام ممکن است فقط به برداشتن ضایعه اندوسکوپیک نیاز داشته باشد.
چگونه می‌توان از سرطان مری پیشگیری کرد؟
اقدامات پیشگیرانه موثر:
درمان و کنترل ریفلاکس معده
ترک سیگار و الکل
مصرف میوه، سبزیجات و غذاهای فیبردار
اجتناب از نوشیدنی‌های بسیار داغ
معاینات منظم و غربالگری در افراد پرخطر
توصیه کلینیک فوق تخصص گوارش
سرطان مری قابل پیشگیری و درمان در مراحل اولیه است. نادیده گرفتن علائم ساده مثل اختلال بلع یا سوزش سردل می‌تواند پیامدهای جبران‌ناپذیری داشته باشد.
اگر علائمی دارید، سریعاً به فوق تخصص گوارش مراجعه کنید. اندوسکوپی با کیفیت و نمونه‌برداری دقیق، کلید نجات زندگی شماست.
🏥 برای دریافت وقت مشاوره تخصصی یا انجام اندوسکوپی در کلینیک ما، با ما تماس بگیرید.
